Μια τριλογία για τις ΜμΕ: «Από την επιβίωση στην αξία» – Ρόλος Ιδιοκτήτη & Manager (Μέρος 1) – Του Ιωάννη Γκιμουρτζίνα

Η τριλογία με τίτλο «Από την επιβίωση στην αξία: Το νέο μοντέλο διοίκησης των ελληνικών ΜμΕ», απαντά στις πραγματικές ανάγκες της ελληνικής αγοράς: οργάνωση, πρόσβαση σε κεφάλαια, ESG, διαδοχή και επενδυτική ωριμότητα.

Τριλογία για τη στρατηγική, τη διακυβέρνηση και τη συνέχεια των ελληνικών επιχειρήσεων.

Οι ελληνικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας μας. Μέσα από διαδοχικές κρίσεις, απέδειξαν ανθεκτικότητα, ευελιξία και δημιουργικότητα. Όμως η επόμενη ημέρα απαιτεί κάτι περισσότερο: διοικητική ωριμότητα, στρατηγική κατεύθυνση και θεσμική συνέχεια.

Η σειρά «Από την επιβίωση στην αξία» παρουσιάζει βήμα προς βήμα το νέο μοντέλο διοίκησης που χρειάζονται οι ελληνικές επιχειρήσεις (ΜμΕ) για να περάσουν:

– από την καθημερινή μάχη επιβίωσης,

– στη δημιουργία αξίας,

– και από εκεί στη μακροχρόνια συνέχεια και επενδυτική ωριμότητα.

Πρόκειται για έναν πρακτικό «οδικό χάρτη» 3 μερών, βασισμένο σε πραγματικές εμπειρίες, ανώνυμα case studies και ρεαλιστικές προτάσεις.

ΜΕΡΟΣ 1: Ο Ρόλος Ιδιοκτήτη & Manager

Από το προσωπικό ένστικτο στη διοικητική οργάνωση

Η επιτυχία των περισσότερων ελληνικών επιχειρήσεων (ΜμΕ), ξεκίνησε από το πάθος και τη διορατικότητα του ιδρυτή. Όμως σήμερα, η ίδια αυτή προσέγγιση συχνά περιορίζει την ανάπτυξη.

Το πρώτο μέρος αναλύει τη διαφορά και τη συμπληρωματικότητα των ρόλων Ιδιοκτήτη και Manager:

– Ο ιδιοκτήτης χαράσσει την κατεύθυνση, αναλαμβάνει ρίσκο και διασφαλίζει το όραμα.

– Ο Manager οργανώνει, υλοποιεί και μετρά αποτελέσματα.

Η σαφής κατανομή ρόλων οδηγεί σε καλύτερη αποδοτικότητα, μειώνει εξαρτήσεις και δημιουργεί πραγματική εταιρική αξία. Γιατί χωρίς διοίκηση, δεν υπάρχει ανάπτυξη και χωρίς οργάνωση, δεν υπάρχει αξία.

ΜΕΡΟΣ 2: Από το ένστικτο στο σχέδιο

Στρατηγική, ESG και πρόσβαση σε κεφάλαιο

Η δεύτερη φάση είναι η μετάβαση από την εμπειρική λειτουργία στη στρατηγική σχεδίαση. Εδώ, οι επιχειρήσεις (ΜμΕ), μαθαίνουν να μετατρέπουν το ένστικτο σε στοχευμένο πλάνο δράσης.

Η ενότητα εστιάζει στα εξής:

– Δημιουργία λειτουργικού business plan 12–24 μηνών.

– Ενσωμάτωση ESG αρχών (Περιβάλλον – Κοινωνία – Διακυβέρνηση) ως εργαλείο αξιοπιστίας.

– Σύνδεση στρατηγικής με χρηματοδότηση μέσω Ταμείου Ανάκαμψης, ΕΤΕπ, ΕΣΠΑ και τραπεζικών ESG εργαλείων.

– Προετοιμασία για συνεργασίες με στρατηγικούς επενδυτές ή για μελλοντική εισαγωγή στο Χρηματιστήριο (ΕΝ.Α.).

Η επιχείρηση που λειτουργεί με σχέδιο, δείκτες και ESG πειθαρχία, αποκτά πρόσβαση σε κεφάλαια και συνεργασίες που μέχρι χθες θεωρούσε απρόσιτες.

ΜΕΡΟΣ 3: Από την αξία στη συνέχεια

Διαδοχή, επενδυτές και το μέλλον της επιχείρησης

Η δημιουργία αξίας έχει νόημα μόνο όταν μπορεί να συνεχιστεί. Το τρίτο μέρος αναδεικνύει τη σημασία της διαδοχής και της διατήρησης της αξίας μέσα στον χρόνο.

Στην Ελλάδα, όπου πάνω από το 80% των επιχειρήσεων είναι οικογενειακές, η διαδοχή αποτελεί κρίσιμο αλλά δύσκολο ζήτημα. Οι λόγοι είναι πολλοί: η διστακτικότητα της παλαιότερης γενιάς να παραδώσει τον έλεγχο, η ανετοιμότητα των νεότερων να αναλάβουν, και κυρίως η απουσία δομημένου σχεδίου διαδοχής.

«Αν δεν υπάρχει ξεκάθαρη στρατηγική διαδοχής, η μετάβαση μπορεί να διαλύσει ό,τι χτίστηκε με κόπο για δεκαετίες.»

Η ενότητα αυτή δείχνει πώς μια ΜμΕ μπορεί να προετοιμαστεί για:

– ομαλή μεταβίβαση ρόλων,

– είσοδο στρατηγικού επενδυτή,

– και θεσμική συνέχεια μέσω ESG και εταιρικής διακυβέρνησης.

Η διαδοχή δεν είναι το τέλος μιας εποχής∙ είναι η εξέλιξη της αξίας σε διάρκεια.

Το Νέο Μοντέλο Διοίκησης για τις Ελληνικές ΜμΕ

Η σειρά «Από την επιβίωση στην αξία» καταλήγει σε ένα ξεκάθαρο συμπέρασμα:

Η επόμενη γενιά επιτυχημένων επιχειρήσεων δεν θα ξεχωρίσει μόνο από τα προϊόντα της, αλλά από το πώς διοικείται, πώς σχεδιάζει και πώς συνεχίζεται.

Η ωριμότητα δεν είναι θεωρία – είναι το νέο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα των ελληνικών ΜμΕ.

Από την επιβίωση στην αξία

Το νέο μοντέλο διοίκησης των ελληνικών ΜμΕ

Μέρος 1:

Ο ρόλος Ιδιοκτήτη & Manager

Οι ελληνικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας, αλλά και τον καθρέφτη της πραγματικής αγοράς. Μετά από δεκαπέντε χρόνια συνεχών αναταράξεων κρίση, capital controls, πανδημία, ενεργειακή έκρηξη, ακρίβεια κατάφεραν να επιβιώσουν χάρη στην ανθεκτικότητα, το ένστικτο και την προσωπική προσπάθεια των ιδιοκτητών τους.

Σήμερα όμως, το ερώτημα δεν είναι «πώς θα επιβιώσω». Είναι «πώς θα δημιουργήσω αξία» αξία που μετριέται όχι μόνο σε τζίρο, αλλά σε σταθερότητα, αποδοτικότητα, οργάνωση και δυνατότητα μεταβίβασης ή προσέλκυσης επενδυτή.

Για να γίνει αυτή η μετάβαση, χρειάζεται ένα νέο μοντέλο διοίκησης. Όχι θεωρητικό, αλλά πρακτικό. Ένα μοντέλο που ξεκινά με τον σαφή διαχωρισμό των ρόλων ανάμεσα στον Ιδιοκτήτη και τον Manager.

Ο Ιδιοκτήτης: οραματιστής, φορέας της κουλτούρας και του ρίσκου

Ο ιδιοκτήτης είναι ο άνθρωπος που ξεκίνησε την επιχείρηση από το μηδέν, που ρίσκαρε δικά του κεφάλαια και έβαλε την προσωπική του υπογραφή σε κάθε απόφαση.

Στις περισσότερες ελληνικές ΜμΕ, ο ιδιοκτήτης είναι και το «πρόσωπο» της εταιρείας εκείνος που γνωρίζουν όλοι οι πελάτες, οι προμηθευτές, ακόμη και οι εργαζόμενοι.

Αυτό το μοντέλο έχει δύναμη, αλλά και όρια.

Όταν ο ιδιοκτήτης τα κάνει όλα από την προμήθεια πρώτης ύλης μέχρι τη διαχείριση πελατών η επιχείρηση παύει να λειτουργεί ως οργανισμός και εξαρτάται ολοκληρωτικά από το πρόσωπό του. Και αυτό σημαίνει ότι δεν έχει αξία χωρίς αυτόν.

Η νέα εποχή απαιτεί ο ιδιοκτήτης να παραμείνει στρατηγικός ηγέτης: να βλέπει μπροστά, να καθορίζει κατεύθυνση, να διαμορφώνει κουλτούρα, αλλά να αφήνει χώρο σε επαγγελματίες να διοικούν και να εκτελούν.

Ο Manager: ο επαγγελματίας της οργάνωσης και των αποτελεσμάτων

Ο Manager δεν είναι «ξένος» προς την επιχείρηση. Είναι ο επαγγελματίας που μετατρέπει το όραμα σε διαδικασίες και μετρήσιμα αποτελέσματα. Χτίζει συστήματα, οργανώνει ομάδες, θέτει δείκτες απόδοσης (KPIs) και αξιολογεί την πρόοδο.

Στις περισσότερες ελληνικές οικογενειακές επιχειρήσεις (ΜμΕ), αυτός ο ρόλος δεν υπήρξε ποτέ επίσημα. Οι αποφάσεις λαμβάνονται διαισθητικά, οι στρατηγικές συζητούνται πρόχειρα, και η πληροφόρηση περιορίζεται σε «τι τζίρο κάναμε τον μήνα».

Όμως ο Manager είναι εκείνος που:

– Μετατρέπει το όραμα σε σχέδιο δράσης,

– Θέτει μετρήσιμους στόχους,

– Φροντίζει για πειθαρχία στην εκτέλεση,

– Και εξασφαλίζει διαφάνεια στα οικονομικά και στα αποτελέσματα.

Με απλά λόγια, ο Manager είναι αυτός που «βάζει το σύστημα να δουλεύει», ώστε η επιχείρηση να μην εξαρτάται πια από τη διάθεση ή τη φυσική παρουσία του ιδιοκτήτη.

Όταν οι ρόλοι συγχέονται. Η παγίδα της «οικογενειακής λειτουργίας»

Η εμπειρία δείχνει ότι οι περισσότερες ελληνικές επιχειρήσεις (ΜμΕ), χάνουν αξία όχι λόγω κακού προϊόντος, αλλά λόγω κακής εσωτερικής οργάνωσης. Ο ιδιοκτήτης μπαίνει στα πάντα, αποφασίζει για τα πάντα, δεν εξουσιοδοτεί, δεν αναθέτει. Η επιχείρηση παραμένει προσωποκεντρική και δυσκολεύεται να αναπτυχθεί ή να προσελκύσει εξωτερικό κεφάλαιο.

Αυτό σημαίνει ότι, ενώ επιβιώνει, δεν «χτίζει αξία». Αν αύριο χρειαστεί να εισέλθει νέος επενδυτής ή να περάσει στη νέα γενιά, η αποτίμηση θα είναι χαμηλότερη γιατί η λειτουργία είναι δεμένη με ένα πρόσωπο όχι με ένα σύστημα.

Case Study

Βιοτεχνία τροφίμων στη Βόρεια Ελλάδα, 30ετούς πορείας, με τζίρο €2,8 εκατ. Η εταιρεία είχε καλό προϊόν και πελάτες, αλλά προβλήματα ρευστότητας, καθυστερήσεις στην παραγωγή και ασαφείς αρμοδιότητες.

Με την είσοδο εξωτερικού συμβούλου και την καθιέρωση 3 βασικών αλλαγών:

1. Ορισμός ρόλων και καθηκόντων ανά τμήμα (παραγωγή, πωλήσεις, λογιστήριο)

2. Μηνιαία αναφορά αποτελεσμάτων και cash flow planning

3. Σύστημα bonus βάσει στόχων (όχι προσωπικών σχέσεων)

Σε 12 μήνες, η εταιρεία:

– Μείωσε τις καθυστερήσεις πληρωμών κατά 40%

– Βελτίωσε τα περιθώρια EBITDA κατά +2,8 μονάδες

– Και έγινε επιλέξιμη για τραπεζική χρηματοδότηση χωρίς εγγυήσεις ακινήτων.

Ο ιδιοκτήτης δεν “έχασε τον έλεγχο” αντίθετα, απέκτησε πραγματική εικόνα της επιχείρησής του και η αξία της αυξήθηκε.

Από την επιβίωση στην αξία αλλαγή νοοτροπίας

Η μετάβαση από την επιβίωση στην αξία δεν είναι λογιστική∙ είναι νοοτροπίας. Απαιτεί να πάψει ο ιδιοκτήτης να «δουλεύει μέσα στην επιχείρηση» και να αρχίσει να «δουλεύει πάνω στην επιχείρηση». Να σκέφτεται σαν επενδυτής, όχι μόνο σαν λειτουργός.

Η επιβίωση βασίζεται στο καθημερινό ένστικτο και την εμπειρία. Η αξία όμως βασίζεται:

– στην οργάνωση,

– στη διαφάνεια,

– στην επαναληψιμότητα των αποτελεσμάτων,

– και στη μεταβιβασιμότητα της λειτουργίας.

Μόνο τότε η επιχείρηση αποκτά διάρκεια και αξία που μπορεί να αποτιμηθεί, να προσελκύσει χρηματοδότηση ή να περάσει επιτυχημένα στη νέα γενιά.

Ο σύγχρονος επιχειρηματίας ως «οικοδόμος αξίας»

Η ελληνική επιχειρηματικότητα βρίσκεται σε φάση ωρίμανσης. Οι νέες γενιές επιχειρηματιών, οι επενδυτές, οι τράπεζες, αλλά και οι ευρωπαϊκοί μηχανισμοί (Ταμείο Ανάκαμψης, ΕΤΕπ, ΕΣΠΑ) αξιολογούν πλέον επιχειρήσεις όχι μόνο με βάση τον τζίρο, αλλά με βάση τη διοικητική τους ικανότητα. Αν η επιχείρηση έχει σχέδιο, διαδικασίες και διοίκηση, τότε μπορεί να αξιοποιήσει εργαλεία χρηματοδότησης, να επεκταθεί ή να προσελκύσει συνεργασίες.