Πόνοι της αγοράς: Ρευστότητα, κόστη και διοικητικά βάρη των μικρών – Προτάσεις άμεσης εφαρμογής – Του Ιωάννη Γκιμουρτζίνα

Η πράσινη μετάβαση είναι μονόδρομος για τις ΜμΕ, αλλά ο δρόμος παραμένει δύσβατος. Ρευστότητα, αυξανόμενα κόστη και διοικητικά εμπόδια κρατούν πίσω τη βιώσιμη ανάπτυξη. Ώρα για λύσεις που μπορούν να εφαρμοστούν άμεσα, χωρίς θεωρία.

Μετά το πρώτο άρθρο για το νέο πλαίσιο CSRD και τις υποχρεώσεις των ΜμΕ, και το δεύτερο για τα εργαλεία χρηματοδότησης της πράσινης ανάπτυξης, η σειρά ολοκληρώνεται με το πιο πρακτικό και ίσως πιο κρίσιμο κομμάτι: τους «πόνους» της αγοράς.

Τι αντιμετωπίζουν καθημερινά οι μικρές επιχειρήσεις, και τι μπορεί να γίνει σήμερα, όχι σε πέντε χρόνια.

Ρευστότητα, το μόνιμο άγχος των μικρών

Η πράσινη μετάβαση απαιτεί επενδύσεις: εξοπλισμό, τεχνολογία, πιστοποιήσεις, ανθρώπινο δυναμικό. Όμως οι περισσότερες μικρές επιχειρήσεις λειτουργούν ήδη στο όριο συχνά χωρίς πρόσβαση σε κεφάλαια κίνησης ή τραπεζική χρηματοδότηση (Ρευστότητα).

💬 «Η έλλειψη ρευστότητας είναι ο πρώτος λόγος που οι μικρές επιχειρήσεις αναβάλλουν πράσινες επενδύσεις.»

Πέρα από την οικονομική δυσκολία, υπάρχει και σημαντικό έλλειμμα ενημέρωσης: πολλοί επιχειρηματίες δεν γνωρίζουν τα διαθέσιμα εργαλεία ή αποθαρρύνονται από την πολυπλοκότητα των διαδικασιών.

Άμεσες λύσεις:

– Δημιουργία ειδικού “Πράσινου Ταμείου ΜμΕ”, το οποίο θα προσφέρει κεφάλαια κίνησης και προχρηματοδότηση μικρής κλίμακας για πράσινες και ψηφιακές επενδύσεις, χωρίς την ανάγκη τραπεζικής εξασφάλισης.

– Μηχανισμοί εγγυοδοσίας και factoring με δημόσια κάλυψη, ώστε οι μικρές επιχειρήσεις να αποκτούν πρόσβαση σε δανεισμό ή ρευστότητα βασισμένη σε συμβόλαια και παραστατικά, μειώνοντας το ρίσκο.

– Μικροπιστώσεις με πράσινα κριτήρια, έως €25.000, με απλουστευμένες διαδικασίες και επιδότηση επιτοκίου για επενδύσεις σε ενεργειακή απόδοση ή κυκλική παραγωγή.

– Εντατική ενημέρωση και επιμόρφωση των ΜμΕ από τράπεζες, επιμελητήρια και τοπικούς φορείς για τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία και πώς αξιοποιούνται στην πράξη.

Κόστη, η ενεργειακή και φορολογική πίεση

Η αύξηση του κόστους ενέργειας, πρώτων υλών και μεταφορών περιορίζει τα περιθώρια κέρδους, ενώ η φορολογική επιβάρυνση παραμένει υψηλή.

Πολλές επιχειρήσεις δεν γνωρίζουν πώς να αξιοποιήσουν υπάρχοντα προγράμματα ή κίνητρα, ενώ απουσιάζει ένας μηχανισμός που να τις καθοδηγεί πρακτικά στο τι ισχύει, τι συμφέρει και πώς να ξεκινήσουν.

💬 «Οι πράσινες επενδύσεις δεν μπορούν να γίνουν πολυτέλεια. Πρέπει να αποδίδουν μετρήσιμη μείωση κόστους.»

Προτάσεις:

– Επέκταση της Εθνικής εκστρατείας ενημέρωσης για τα ενεργά προγράμματα, τα οφέλη της ενεργειακής αναβάθμισης και τους φορολογικούς μηχανισμούς που ήδη υπάρχουν αλλά παραμένουν αναξιοποίητοι.

– Περισσότερα Φορολογικά κίνητρα για πράσινες επενδύσεις, όπως υπεραποσβέσεις για ενεργειακό εξοπλισμό, εκπτώσεις φόρου για πιστοποιήσεις ESG και επιδότηση ασφαλιστικών εισφορών για προσωπικό που απασχολείται σε έργα βιωσιμότητας.

– Απλούστευση των διαδικασιών για Ενεργειακές Κοινότητες ΜμΕ, ώστε πολλές ΜμΕ να μπορούν να μοιράζονται εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών και να εξασφαλίζουν έως και 40% χαμηλότερο κόστος ρεύματος.

– Προγράμματα εξοικονόμησης και αυτοπαραγωγής ενέργειας, με επιδότηση έως 70% για αντικατάσταση εξοπλισμού, φωτισμού και ψύξης, και δυνατότητα συνδυασμού με μικροδάνεια για το υπόλοιπο ποσό.

– Απλοποίηση και ψηφιοποίηση των διαδικασιών επιστροφής ΦΠΑ και επιδοτήσεων, ώστε να επιταχύνεται η ροή ρευστότητας προς τις επιχειρήσεις που επενδύουν σε πράσινη τεχνολογία.

Διοικητικά βάρη, η αόρατη σπατάλη χρόνου

Οι νέες υποχρεώσεις ESG, οι συνεχείς αλλαγές στη νομοθεσία και η πολυπλοκότητα των διαδικασιών δημιουργούν ένα αθέατο αλλά τεράστιο κόστος διαχείρισης για τις μικρές επιχειρήσεις. Πολλές δαπανούν πολύτιμο χρόνο και πόρους απλώς για να παρακολουθήσουν τις υποχρεώσεις τους, αντί να επενδύουν στην ανάπτυξή τους.

💬 «Η γραφειοκρατία είναι ίσως η πιο υποτιμημένη μορφή κόστους για τις μικρές επιχειρήσεις.»

Πρακτικές παρεμβάσεις:

– Ενιαία ψηφιακή πύλη ESG για τις ΜμΕ, που θα συγκεντρώνει όλες τις απαιτήσεις, πρότυπα και υποδείγματα σε ένα σημείο, με αυτόματη παραγωγή βασικών αναφορών και ελέγχων συμμόρφωσης.

– Ψηφιακός “ESG Advisor”, μια πλατφόρμα καθοδήγησης με διαδραστικά εργαλεία, απλούς οδηγούς και προσωποποιημένες συμβουλές ανά κλάδο και μέγεθος επιχείρησης.

– Ενίσχυση των επιμελητηρίων και περιφερειακών κέντρων στήριξης (ESG Hubs), ώστε να παρέχουν δωρεάν τεχνική βοήθεια, ενημέρωση και σεμινάρια για μικρές επιχειρήσεις που δεν διαθέτουν ειδικό προσωπικό.

– Κίνητρα για συνεργατικά σχήματα (clusters), ώστε μικρές επιχειρήσεις να μοιράζονται συμβούλους, λογιστικά εργαλεία και κόστος συμμόρφωσης, μειώνοντας έως και 50% τις σχετικές δαπάνες.

– Αναθεώρηση των υποχρεώσεων υποβολής στοιχείων για τις πολύ μικρές επιχειρήσεις, με στόχο τη μείωση των γραφειοκρατικών διαδικασιών χωρίς να θίγεται η διαφάνεια.

🌱 Η πράσινη μετάβαση ως ευκαιρία, όχι ως βάρος

Η ουσία βρίσκεται στην απλότητα: μικρές, στοχευμένες αλλαγές μπορούν να έχουν μεγάλο αποτέλεσμα. Αν η Πολιτεία, οι τράπεζες και οι φορείς κινηθούν με ευελιξία, οι μικρές επιχειρήσεις μπορούν να μετατρέψουν την πίεση σε ευκαιρία.

💬 «Η επόμενη μέρα δεν θα ανήκει στις μεγαλύτερες, αλλά στις πιο ευέλικτες και συνεργατικές επιχειρήσεις.»

Η πράσινη μετάβαση δεν είναι εμπόδιο, είναι ο νέος τρόπος να παραμείνεις βιώσιμος στην αγορά. Το στοίχημα τώρα είναι να περάσουμε από τη θεωρία στην εφαρμογή, με πολιτικές που βλέπουν τον μικρό επιχειρηματία όχι ως “υπόχρεο”, αλλά ως σύμμαχο στην ανάπτυξη.