Είσαι μικρομεσαία επιχείρηση; Τότε πρέπει να ξεκινήσεις την προετοιμασία σου τώρα

Μην περιμένεις να σου χτυπήσει την πόρτα – προετοίμασε την επιχείρηση σου έγκαιρα.

Ξεκίνα με απλά βήματα για την μικρομεσαία επιχείρηση σου: κατανόησε τις απαιτήσεις, καταγράψε τι ήδη κάνεις, αναζήτησε συμβουλευτική υποστήριξη και ενημέρωσε την ομάδα σου.

Η βιωσιμότητα δεν είναι απλώς μια τάση της εποχής – είναι η νέα προϋπόθεση για να συνεχίσεις να συνεργάζεσαι με μεγάλους πελάτες, να έχεις πρόσβαση σε τραπεζική χρηματοδότηση και να ενισχύσεις τη θέση σου στην αγορά, ως μικρομεσαία επιχείρηση.

Όσοι ξεκινήσουν τώρα, θα είναι οι πρωταγωνιστές της αγοράς του αύριο.

Πώς οι απαιτήσεις βιωσιμότητας των μεγάλων εταιρειών επηρεάζουν και διαμορφώνουν το μέλλον των ΜμΕ

Από τη «μεγάλη αγορά» στη ραχοκοκαλιά της οικονομίας

Η νέα οδηγία Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) της Ευρωπαϊκής Ένωσης σηματοδοτεί μια σημαντική μετάβαση στον τρόπο που οι επιχειρήσεις ενσωματώνουν και αναφέρουν πρακτικές βιωσιμότητας. Ενώ αρχικά στοχεύει τις μεγάλες επιχειρήσεις, οι επιπτώσεις της δεν περιορίζονται εκεί. Αντιθέτως, δημιουργείται ένα ισχυρό κύμα αλλαγής που φτάνει μέχρι τις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις (ΜμΕ) – τον πυρήνα της ελληνικής οικονομίας.

Οι μεγάλες επιχειρήσεις, που πλέον υποχρεούνται να δημοσιεύουν αναλυτικές εκθέσεις ESG, αναζητούν στοιχεία και από τους συνεργάτες τους, διαμορφώνοντας μια νέα επιχειρηματική κανονικότητα. Οι αλυσίδες αξίας, η τραπεζική χρηματοδότηση, οι επενδυτικές αξιολογήσεις και οι καταναλωτικές απαιτήσεις δημιουργούν ένα περιβάλλον όπου και οι μικρότερες επιχειρήσεις καλούνται να αποδείξουν ότι λειτουργούν με υπευθυνότητα απέναντι στο περιβάλλον, την κοινωνία και την εταιρική διακυβέρνηση.

Το νέο πλαίσιο και οι επιπτώσεις στις ΜμΕ

Η CSRD έρχεται να αντικαταστήσει την παλαιότερη οδηγία NFRD, φέρνοντας πιο λεπτομερείς και δεσμευτικές υποχρεώσεις. Από το 2024 ξεκινά η εφαρμογή της για τις μεγάλες επιχειρήσεις, ενώ σταδιακά επεκτείνεται και στις εισηγμένες ΜμΕ, ενώ για τις μη εισηγμένες, αναμένεται εθελοντική προσαρμογή μέσω απλουστευμένων προτύπων (ESRS for SMEs).

Ακόμα και χωρίς άμεση νομική υποχρέωση, οι ΜμΕ δεν μπορούν να αγνοήσουν τις έμμεσες επιπτώσεις. Οι μεγαλύτεροι πελάτες ζητούν από τους προμηθευτές τους πληροφορίες για ενεργειακή κατανάλωση, περιβαλλοντικές επιδόσεις, εργασιακές συνθήκες και πολιτικές διακυβέρνησης. Παράλληλα, οι τράπεζες και οι επενδυτές ενσωματώνουν κριτήρια ESG στα μοντέλα αξιολόγησής τους, επηρεάζοντας τη χρηματοδότηση, τα επιτόκια και την πρόσβαση σε προγράμματα στήριξης. Οι τελικοί καταναλωτές, από την πλευρά τους, δείχνουν όλο και μεγαλύτερη προτίμηση σε επιχειρήσεις που λειτουργούν με διαφάνεια και υπευθυνότητα.

Οι προκλήσεις της προσαρμογής

Για πολλές ελληνικές ΜμΕ, η έννοια της βιωσιμότητας είναι ακόμα νέα ή δυσνόητη. Η έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού, η απουσία κατάλληλων συστημάτων παρακολούθησης και καταγραφής, καθώς και η γενικότερη απουσία «ESG κουλτούρας» λειτουργούν αποτρεπτικά. Επιπλέον, το άμεσο κόστος συμμόρφωσης ή η δυσκολία αποτίμησης ορισμένων κοινωνικών ή περιβαλλοντικών επιδόσεων δημιουργούν ανασφάλεια και καθυστερήσεις.

Ωστόσο, η εμπειρία δείχνει πως η σταδιακή υιοθέτηση βασικών πρακτικών μπορεί να γίνει χωρίς υπερβολικό βάρος, αρκεί να υπάρχει στρατηγική στόχευση και σαφήνεια.

Ένα ρεαλιστικό μονοπάτι για τις ΜμΕ

Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις δεν χρειάζεται να υιοθετήσουν εξ αρχής πλήρη συστήματα ESG αναφορών. Αντιθέτως, μπορούν να ξεκινήσουν με μια βασική αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης, να εντοπίσουν τα σημαντικά για τη λειτουργία και τους συνεργάτες τους θέματα (materiality), και να καταγράψουν απλούς δείκτες, όπως ενεργειακή κατανάλωση, ποσοστά ανακύκλωσης, δείκτες ισότητας ή ώρες εκπαίδευσης προσωπικού.

Ένα σύντομο «ESG Lite Report» 2-3 σελίδων μπορεί να αποτελέσει το πρώτο σημαντικό βήμα. Η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του προσωπικού, αλλά και των συνεργατών, είναι επίσης κρίσιμη για την ενσωμάτωση των βιώσιμων πρακτικών σε όλα τα επίπεδα.

Χρηματοδότηση και στήριξη για τη μετάβαση

Η μετάβαση προς τη βιωσιμότητα συνοδεύεται από ουσιαστική χρηματοδοτική υποστήριξη, για την μικρομεσαία επιχείρηση σου. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα και τα νέα προγράμματα ΕΣΠΑ διαθέτουν ειδικά κονδύλια για επενδύσεις σε ενεργειακή απόδοση, ψηφιακό μετασχηματισμό, κυκλική οικονομία και εκπαίδευση προσωπικού. Οι επιχειρήσεις που έχουν κάνει έστω τα πρώτα βήματα προς την ESG κατεύθυνση έχουν πλέον σημαντικό πλεονέκτημα στην πρόσβαση σε αυτούς τους πόρους.

Μια πραγματική ιστορία προσαρμογής για την μικρομεσαία επιχείρηση σου

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί μια ελληνική ΜμΕ στον τομέα της μεταποίησης, η οποία προσαρμόστηκε σε ESG πρακτικές όταν αυτό ζητήθηκε από σημαντικό πελάτη του εξωτερικού. Η επιχείρηση εγκατέστησε μετρητές ενεργειακής κατανάλωσης, ξεκίνησε πρόγραμμα ανακύκλωσης, δημιούργησε εσωτερική ομάδα περιβαλλοντικής παρακολούθησης και κατέγραψε βασικούς δείκτες βιωσιμότητας.

Το αποτέλεσμα ήταν πολλαπλά θετικό: μείωση ενεργειακού κόστους κατά 12%, νέες συνεργασίες με αγορές του εξωτερικού και επιτυχής ένταξη σε πρόγραμμα επιδότησης ύψους €180.000. Το σημαντικότερο όμως ήταν η εσωτερική μεταμόρφωση της επιχείρησης, η οποία πλέον βλέπει τη βιωσιμότητα ως μέρος της καθημερινής της λειτουργίας, όχι ως επιπλέον υποχρέωση.

Βιωσιμότητα: Από την υποχρέωση στην ευκαιρία

Η πραγματική αξία της βιωσιμότητας δεν βρίσκεται μόνο στη συμμόρφωση με κανονισμούς, αλλά στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, της ανθεκτικότητας και της φήμης της επιχείρησης. Κάθε ΜμΕ μπορεί να ακολουθήσει ένα πρακτικό τριπλό μοντέλο:

– Ενσυνείδηση: κατανόηση των αναγκών και των επιπτώσεων

– Ενσωμάτωση: υιοθέτηση απλών πρακτικών και δεικτών

– Ανάδειξη: επικοινωνία της προόδου προς πελάτες, προμηθευτές και χρηματοδότες

Η βιωσιμότητα δεν είναι απλώς ένα θέμα συμμόρφωσης για την μικρομεσαία επιχείρηση σου. Είναι εργαλείο στρατηγικής διαφοροποίησης.

Το νέο τοπίο για τις ελληνικές ΜμΕ

Η συμμετοχή στις αγορές του μέλλοντος απαιτεί υπευθυνότητα και διαφάνεια. Η προσαρμογή στις αρχές της βιωσιμότητας δεν είναι πολυτέλεια, αλλά ο νέος κανόνας του παιχνιδιού. Οι επιχειρήσεις που κινηθούν έγκαιρα θα κερδίσουν:

– Αυξημένη εμπιστοσύνη από συνεργάτες και πελάτες

– Πρόσβαση σε καλύτερους όρους χρηματοδότησης

– Μείωση λειτουργικών δαπανών

– Προσαρμοστικότητα σε μελλοντικές ρυθμιστικές απαιτήσεις

Η γέφυρα από την CSRD προς τις ΜμΕ είναι ήδη σε εξέλιξη. Το ζητούμενο είναι να τη διασχίσουν έγκαιρα – και με στρατηγική.